Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej.
- Tytuł egzekucyjny
Tytułami egzekucyjnymi są:
- orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem,
- orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu,
- inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej,
- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie,
- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności,
- akt notarialny określony powyżej, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi.
- Klauzula wykonalności a komornik
Nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności pozwala na przeprowadzenie egzekucji przez komornika. Tytuł egzekucyjny z klauzulą wykonalności stanowi tytuł wykonawczy.
Tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu klauzulę wykonalności nadaje sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się toczyła lub toczy.
Czynności w sprawach o nadanie klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym może wykonywać referendarz sądowy.
2.1.Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności
Sąd nadaje klauzulę wykonalności na wniosek wierzyciela. Wyjątkiem jest nakaz zapłaty wydany w elektronicznym postępowaniu upominawczym – w tym przypadku klauzulę wykonalności nadaje się z urzędu niezwłocznie po uprawomocnieniu się nakazu.
Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności sąd rozpatruje niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia.
2.2.Klauzula wykonalności – komornik
Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wymienia tytuł egzekucyjny. Jeżeli zachodzi taka potrzeba oznacza świadczenie podlegające egzekucji a także zakres egzekucji oraz wskazuje czy orzeczenie podlega egzekucji jako prawomocne, czy jako natychmiast wykonalne.
Tytułowi egzekucyjnemu opiewającemu na świadczenie pieniężne w walucie obcej sąd nadaje klauzulę wykonalności ze zobowiązaniem komornika do przeliczenia tej kwoty na walutę polską według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień sporządzenia planu podziału, a jeżeli planu podziału nie sporządza się – na dzień wypłaty kwoty wierzycielowi.
Klauzulę wykonalności umieszcza się na tytule egzekucyjnym.
Klauzulę wykonalności podpisuje sędzia albo referendarz sądowy.
2.3. Brzmienie klauzuli wykonalności:
„W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, dnia ….. 20….. r. Sąd ….. w ….. / Referendarz sądowy w Sądzie ….. w ….. stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w całości / w zakresie ….. oraz poleca wszystkim organom, urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy.”
- Tytuł organu administracji państwowej lub sądu szczególnego – nadanie klauzuli wykonalności
Art. 784 KPC: „Celem uzyskania klauzuli wykonalności tytułu pochodzącego od organu administracji państwowej lub sądu szczególnego, który sam nie nadaje klauzuli, wierzyciel złoży sądowi w razie potrzeby oprócz tytułu także ich zaświadczenie, że tytuł podlega wykonaniu.”
- Klauzula wykonalności – ograniczenie do majątku wspólnego małżonków
Art. 787 KPC: „Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko jej małżonkowi z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika.”
- Komornik – ugoda
W toku postępowania egzekucyjnego komornik nie może zawrzeć ugody z dłużnikiem. Komornik jest egzekutorem tytułu wykonawczego działającym na wniosek wierzyciela. Zatem w rzeczywistości ugodę z dłużnikiem może zawrzeć jedynie wierzyciel.
Dłużnik może zawrzeć z komornikiem porozumienie dotyczące warunków spłaty zadłużenia dotyczące np. wysokości rat oraz terminów wpłat. Możliwe jest to jednak tylko po wyrażeniu zgody na takie działanie przez wierzyciela.
