Jednym ze sposobów egzekucji komorniczej jest egzekucja z emerytury i renty.
Emerytury są świadczeniami finansowanymi z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przewidzianymi dla osób, które pracowały zawodowo i podlegały z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym. Źródłem finansowania emerytur jest odprowadzana od osiąganych przychodów składka na ubezpieczenie emerytalne, a świadczenia przyznawane są z powodu spełnienia ryzyka ubezpieczeniowego, tj. dożycia określonego w przepisach wieku emerytalnego.
1. Komornik – egzekucja z emerytury i renty
Komornik w celu ustalenia czy dłużnik pobiera świadczenie podlegające egzekucji wysyła stosowane zapytanie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Po otrzymaniu odpowiedzi twierdzącej organ egzekucyjny dokonuje zajęcia emerytury lub renty. ZUS z kolei nalicza kwoty zajęcia i przekazuje je na rachunek komornika prowadzącego sprawę. Po ich odliczeniu pozostałe świadczenie jest przekazywane świadczeniobiorcy. Zajęciu komorniczemu podlegają także emerytury wypłacane przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) – w tym przypadku obowiązują takie same zasady jak przy zajęciu w ZUS.
2. Limity potrąceń
Komornik prowadząc egzekucję z emerytury lub renty ma obowiązek zastosować się do dwóch limitów potrąceń, ponieważ całe świadczenie nie może być zabrane na poczet długów nawet jeśli zobowiązanie jest duże.
Pierwszy z nich to maksymalna dopuszczalna kwota potrącenia, natomiast drugi to tzw. kwota wolna od potrąceń. Jest nią taka suma, która pozwoli dłużnikowi na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych.
Granice potrąceń zostały uregulowane w ustawie:
- w przypadku świadczeń alimentacyjnych – potrącenia mogą być dokonywane do wysokości 60% świadczenia;
- należności egzekwowanych związanych z: odpłatnością za pobyt w domach pomocy społecznej, odpłatnością za pobyt w zakładach opiekuńczo-leczniczych, odpłatnością za pobyt w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych – potrącenia mogą być dokonywane do wysokości 50% świadczenia;
- w przypadku innych egzekwowanych należności – do wysokości 25% świadczenia.
3. Zbieg egzekucji
Art. 140 §2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych: „W razie zbiegu egzekucji:
1) administracyjnej i sądowej albo egzekucji administracyjnych, gdy zajęte kwoty nie wystarczają na pokrycie egzekwowanych należności pieniężnych – organ rentowy uiszcza je, z uwzględnieniem pkt 2, na rzecz właściwego organu egzekucyjnego wskazanego w przepisach ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego. W razie powzięcia informacji o sporze co do właściwości organu egzekucyjnego w zakresie dalszego łącznego prowadzenia egzekucji, kwoty potrącone ze świadczenia pozostają w depozycie Zakładu do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość. Kwoty te uiszczane są w najbliższym możliwym technicznie terminie płatności po uzyskaniu informacji pochodzącej od organu właściwego do dalszego łącznego prowadzenia egzekucji;
2) sądowych, gdy zajęte kwoty nie wystarczają na pokrycie egzekwowanych należności pieniężnych – organ rentowy przekazuje potrącone kwoty po uzyskaniu postanowienia, o którym mowa w art. 7634 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, wskazującego komornika sądowego właściwego do dalszego prowadzenia egzekucji. Do czasu uzyskania postanowienia, o którym mowa w art. 7634 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, kwoty te pozostają w depozycie Zakładu. Kwoty te uiszczane są w najbliższym możliwym technicznie terminie płatności po uzyskaniu tego postanowienia.”
4. Tzw. 13 i 14 emerytura a zajęcie komornicze
Świadczenie emerytalne zwane „trzynastką” lub „czternastką”, czyli dodatkowe świadczenie dla emerytów i rencistów, nie podlega zajęciu komorniczemu. Jest to zgodne z ustawą wprowadzającą dodatkowe świadczenie dla wszystkich osób, które pobierają emeryturę.
